تبیین قوانین هندسۀ فراکتال در ساختار فرم معماری؛ ارائۀ مدل پژوهشی معماری مبتنی بر فرم

بیان مسئله: از منظر علوم نوین، علم فراکتال مطالعه در ساختارهای خودمتشابه و خودسازمان‌یافته است که معنا و مفهومی از هندسه طبیعت را بیان می‌کند. در دیدگاه ریاضیات، طبیعت در ایجاد صور مختلف از قوانین فراکتال تبعیت می‌کند که در این منطق، تعامل مستقیم بین معماری و فراکتال می‌تواند مطرح شود. هدف پژوهش: این پژوهش، با طرح پرسش درمورد چگونگی کاربرد هندسۀ فراکتال، رویکردی در تبیین قوانین هندسه طبیعت در روند خودسازماندهی معماری مبتنی بر فرم دارد. روش پژوهش: نوع پژوهش کاربردی است و با استفاده از روش همبستگی در کاربرد هندسه مطابق با خصوصیات فراکتال به صورت پدیدارشناسانه و کیفی انجام می‌شود. در این مطالعه، هفت مرحله در ساختار هندسۀ فراکتال به‌عنوان ساختار مبتنی بر فرم تبیین می‌گردد. این مراحل در فرم‌یابی، سلسله‌مراتب اتصالات و تصاعدهای هندسی روند معتبری را در کاربرد این هندسه در معماری فراهم می‌آورد. علاوه بر این، معماری که برگرفته از اصول هندسه طبیعت است، استوار بر سه قانون و کارکرد در ساختار است که در این پژوهش شرح داده می‌شوند: قانون خودمتشابهی، قانون خودسازماندهی و قانون وحدت. به منظور صحت این قوانین، سه بنا از دوره‌های گوتیک، آرت‌نوو و معماری سنتی ایران منطبق با خصوصیات فراکتال منتخب و قوانین هندسه طبیعت در ارزیابی آنها با استفاده از مدل تطبیقی-توصیفی مورد بررسی قرار می‌گیرد.نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش می‌توان بیان کرد هندسۀ فراکتال در ساختار، ترکیب‌بندی عناصر و مفاهیم زیباشناسی هنر تزئینات در معماری این بناها به‌کار گرفته شده است. این عمارات با الهام‌گرفتن از هندسه طبیعت، قانون تناسبات، ریتم و فرم‌های خودمتشابه گستره‌ای از الگوهای فراکتالی را ایجاد کرده‌اند که با دو بیان ساختار و فرم در معماری بین عناصر سازنده و صور معماری مناسبت‌های درونی و وحدت برونی ایجاد کرده‌اند.